فصلچهارم: عواملبیرونی پذیرش جهانی دولت مهدوی
جدا از جذابیت های بی نظیر فطری و درونی ای که گفتمان مهدویت دارد، از نگاه بیرونی نیز باید عوامل پذیرش جهانی این نهضت را بررسی بنماییم. در این فصل، به عوامل بیرونی و جاذبه های برون گفتمانی مهدویت برای پذیرش جهانی شدنش توسط مردم جهان، خواهیم پرداخت. عوامل بیرونی پذیرش جهانی نهضت و دولت مهدویت، عبارت از آن دسته از عواملی است که در جهان، بدون گرایش و زمینه ای در باور به مهدویت، رخ می نماید و جهانیان به خاطر رهایی از آن ها، به دامان مهدویت پناه می آورند و به عبارتی سبب جذب جهانیان از بیرون به آن می شود. این عوامل از این قرار اند:
4-1. بیگانگی حکومت ها با گستره ی عدالت و بیزاری مردم
((یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامینَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ ...))[1]
((ای کسانی که ایمان آوردید، در همه ی امور و بسیار، قیام کننده به عدالت و گواهی دهنده برای خدا باشید ...))
«... عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیهِ السلامُ أَنَّهُ قَال: مَا یَکُونُ هَذَا الْأَمْرُ حَتَّى لَا یَبْقَى صِنْفٌ مِنَ النَّاسِ إِلَّا وَ قَدْ وُلُّوا عَلَى النَّاسِ حَتَّى لَا یَقُولَ قَائِلٌ إِنَّا لَوْ وُلِّینَا لَعَدَلْنَا ثُمَّ یَقُومُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ وَ الْعَدْلِ.»[2]
«... از هشام بن سالم است که گفت: امام صادق علیه السلام فرمود: امر ظهور منجی آخرالزمان رخ نمی دهد مگر تا وقتی که هر صنفی از مردم به حکومت رسیده باشند تا کسی نگوید اگر ما هم به حکومت می رسیدیم، با عدالت رفتار می کردیم. پس از آن، قائم به حق و عدالتِ ]حقیقی، همه جانبه و فراگیر[ قیام می کند.»
«... فِی بَعْضِ خُطَبِ أمیرِالمؤمنینَ علیهِ السلامُ: ... یَسْتَقْبِلُ قَائِمَنَا ... لَیَنْزِعَنَّ عَنْکُمْ قُضَاةَ السَّوْءِ وَ لَیَقْبِضَنَّ عَنْکُمُ الْمُرَاضِینَ وَ لَیَعْزِلَنَّ عَنْکُمْ أُمَرَاءَ الْجَوْرِ وَ لَیُطَهِّرَنَّ الْأَرْضَ مِنْ کُلِّ غَاشٍّ وَ لَیَعْمَلَنَّ بِالْعَدْلِ وَ لَیَقُومَنَّ فِیکُمْ بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ ...»[3]
«... در یکی از خطبه های امیرالمؤمنین علیه السلام است که ایشان فرمود: ... ]مردم[ به قائممان روی آور خواهند شد ... ]و او[ قطعاً قاضی های بد را از میان شما جدا می کند و قطعاً بیمار دل ها را از میان شما می گیرد و قطعاً مسؤولان ستمگر را از میان شما برکنار می کند و قطعاً زمین را از گمراه کنندگان نیرنگ کار پاک می کند و قطعاً به عدالت عمل می کند و قطعاً در میان شما ترازوی استوار عدل را برپا می سازد ...»
از جمله نکاتی که در این روایت شریفه وجود دارد، این که: 1- آن عاملی که در نهایت، منجر به ایجاد دولت جهانی مهدوی خواهد شد، اعتماد و روی آوری بیشتر مردم جهان به این نهضت است، نه این که این نهضت، یک پویش کشورگشا باشد. 2- گرفتن بیمار دلان از میان مردم، به معنای از قدرت انداختن کسانی است که به سبب فساد اندیشه، تأثیر ویرانگر روی زندگی مردم دارند. 3- پاک کردن زمین از گمراه کنندگان نیرنگ کار، به معنای کشتار جمعی در برخورد نخست با آن ها نیست، زیرا در روایتی که در بخش ((صلح و آرامش جهانی)) نقل شد، قرینه وار بیان شد که: «... لَا یَبْقَى کَافِرٌ إِلَّا آمَنَ بِهِ وَ لَا طَالِحٌ إِلَّا صَلَحَ وَ تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السِّبَاعُ ...»، لذا بر اساس برداشت عقلانی از جمع این دو روایت، طبعاً چنین می شود که: برخورد نخست با این گمراه کنندگان، هدایتی است. اگر هدایت یافتند، بخشیده خواهند شد و باید به جبران گذشته بپردازند. اگر هدایت را نپذیرفتند و برای انسان ها خطر جانی نداشتند، در کنار کیفر های قانون مدارانه ای که دارند، از زندگی آزادنه نیز برخوردار خواهند بود، اما اگر خطر داشته باشند، محدود خواهند شد. بنا بر این، کشته شدن شخص گمراه کنند ای به وسیله ی دولت مهدوی، تنها در صورتی است که شخص، طغیان علیه جان مردم بکند و در صورت لزوم، کشتن او آخرین گزینه ی ممکن ناچار برای آسیب نرسیدن به انسان ها باشد.
دست کم بیانی که از جمع آیه و دو روایت، درباره ی بیگانگی حکومت ها با گستره ی عدالت به دست می آید، این که: طبعاً هنگامی که بشر از چیزی خشنود باشد، علیه آن اعتراض نمی کند. وقتی که تاریخ را مرور می کنیم، پر از اصلاحات و انقلاب های سیاسی-اجتماعی است. پس همان گونه که این برخورد ها تا کنون ادامه دارد، تحرکات اجتماعی علیه حکومت ها، برآیند نا رضایتی حکومت ها و مردم از همدیگر است. همیشه طرفی از درگیری های سیاسی نیز صنف های گوناگون بودند که به تناوب، حکومت ها را در دست گرفته اند، اما هیچ گاه این چرخش حکومت به دست صنف های گوناگون، باعث رضایت کامل یا پایدار مردم نبوده است، لذا همان گونه که آیه متذکر شد، عدالت یک امر شعاری نیست، بلکه عدالت باید در زندگی فردی و اجتماعی ((برپا)) شود و قرینه ی برپا شدنش هم رضایت عمومی و پایدار مردم خواهد بود. چنین رضایت عمومی و پایداری برای بشر زمانی رقم خواهد خورد که یک سازمان یکپارچه به محوریت یک عامل اصیل الهی، بر جهان انسان ها اِعمال قانون کند و بدون هیچ ملاحظه ی مصلحت طلبانه ای، به ریشه کنی ستم و تبعیض بپردازد. این امر نیز فقط در گرو رویکرد آگاهانه و داوطلبانه ی بیشتر مردم جهان به قدرت دهی به این دستگاه یکپارچه است که قرینه هایش در دو روایت موجود است.
